Sự sống sau cơn bão và hành trình hồi sinh một cái cây

Địa điểm
Hà Nội

Ảnh
Minh Anh

Phim
NOTES

Cây xà cừ thuộc nhóm cây được người Pháp đưa từ châu Phi sang Việt Nam cuối thế kỷ 19, như một phần trong kế hoạch cải tạo cảnh quan đô thị Hà Nội thời thuộc địa. Qua nhiều thế hệ, chúng đã trở thành nhân chứng lặng lẽ cho sự biến chuyển của thành phố từ thời kỳ thuộc địa, chiến tranh, tái thiết, đến đô thị hóa hiện đại. Việc nó ngã xuống không chỉ là một tai nạn tự nhiên, mà còn là một mất mát biểu tượng. Và chính điều này đã thôi thúc Tia Thủy Nguyễn hành động.

Từ cái chết đến tái sinh

Đối với Tia, một cái cây ngã xuống không đồng nghĩa với sự kết thúc. Trong con mắt của cô, vật chất có thể hoại diệt, nhưng năng lượng thì không. Và Resurrection (tạm dịch: Hồi sinh ) ra đời từ niềm tin sâu sắc đó. Đây không chỉ là một tác phẩm điêu khắc quy mô lớn mà còn là một nghi lễ nghệ thuật, một nghi thức chuyển hóa đau thương thành vẻ đẹp.

Dựa trên hình dáng nguyên gốc của cây, Tia và các cộng sự đã bao phủ lên thân cây hàng trăm tấm thép không gỉ dày 5mm, được gò hoàn toàn thủ công theo từng đường vân tự nhiên. Bề mặt kim loại vừa bóng mượt vừa gồ ghề, mô phỏng lớp vỏ cây cũ. Những tấm thép khi hoàn thiện trở thành lớp vỏ bọc ánh kim như phản chiếu lại linh hồn đã mất. Hơn 6.000 giờ làm việc liên tục, hơn 6 tấn kim loại, là con số để hoàn thiện tác phẩm này.

Vẻ đẹp đến từ ánh sáng

Điều khiến dự án này trở nên đặc biệt không nằm ở sự đồ sộ, mà ở cách nó tương tác với thế giới. Sau khi hoàn thiện, tác phẩm được đặt lại chính nơi cây từng đứng. Nhưng giờ đây, nó không còn là một thân cây lặng lẽ. Mỗi tia nắng chiếu vào đều khơi gợi sự sống. Các tán lá bằng thép lấp lánh, những “bông hoa” bằng thạch anh rung động trong ánh sáng. Mỗi giờ trong ngày, mỗi mùa trong năm, cảnh vật thay đổi, không bao giờ lặp lại.

Tia gọi đó là một “buổi diễn” của tự nhiên – nơi ánh sáng, kim loại, ký ức và người xem cùng nhau tạo thành một tác phẩm sống động. Tác phẩm không có điểm dừng, bởi nó được tiếp năng lượng từ chính chu trình của vũ trụ.

Cái cây đổ gục và bị cắt thành đoạn sau cơn bão. Ảnh: NVCC

Sự thành công lớn nhất của Hồi sinh nằm ở khả năng chạm tới ký ức người xem. Nó không chỉ là một khối hình lộng lẫy để ngắm nhìn. Đó là một cánh cửa mở vào bên trong mỗi con người. Một tia nắng đúng lúc, một làn gió thoảng qua, có thể khiến người ta nhớ về những mùa hè xưa cũ, những hàng cây đã mất, hay những điều chưa kịp nói. Trong thế giới của Tia-Thủy Nguyễn, cái chết không mang nghĩa kết thúc, đó là cánh cổng dẫn đến một hình thức tồn tại khác, nơi nghệ thuật làm trung gian cho sự chuyển hóa.

Hồi sinh không chỉ là một công trình nghệ thuật ngoài trời. Nó là một đề xuất về cách chúng ta đối thoại với không gian công cộng, với thiên nhiên, và với lịch sử. Tác phẩm gợi lên câu hỏi: Liệu một thân cây đổ có thể trở thành ký ức tập thể? Liệu nghệ thuật có thể biến mất mát thành sự chữa lành?

Và Hồi sinh – với sự tinh tế, trầm lắng và mãnh liệt là bằng chứng sống cho việc nghệ thuật có thể giúp mỗi thực thể sống sâu hơn trong thế giới này.